Στην εποχή που διανύουμε πολλοί άνθρωποι βιώνουν στρες. Το στρες είναι μια σωματική, ψυχική και σωματική αντίδραση του οργανισμού από καταστάσεις που προκαλούν στο άτομο φόβο, αβεβαιότητα, κίνδυνο, αλλαγή και άλλα συναισθήματα. Είναι μια απάντηση του οργανισμού σαν άμυνα προκειμένου να προσαρμοστεί στην καινούργια κατάσταση.

Προέρχεται από την λατινική λέξη districtus που σημαίνει δεμένος, σφιγμένος, περιζωμένος και αναδεικνύει πλήρως τη δυσκολία που νιώθει κάποιος ο οποίος βιώνει στρες. Αν έπρεπε να δώθεί κάποιος ορισμός για το στρες τότε θα ήταν οποιαδήποτε κατάσταση μας καλεί ν’ αντεπεξέλθουμε και να προσαρμοσθούμε προερχόμενη είτε από το νου μας, το σώμα ή το περιβάλλον.

Το ερώτημα είναι αν πράγματι το στρες μας παχαίνει και κατά πόσο επηρεάζονται οι διατροφικές μας συνήθειες όταν διανύουμε μια στρεσογόνα περίοδο.

Πως επηρεάζει τον μεταβολισμό

Το στρες διαχωρίζεται ανάλογα με την έντασή του. Το υγιές ή σύνηθες στρες αποτελεί κινητήρια δύναμη για το άτομο. Το αυξημένο στρες μπορεί να οδηγήσει σε σωματική ή ψυχική βλάβη, ενώ το ακραίο στρες συνήθως οδηγεί σε «απόσυρση» του ατόμου.

Στην περίπτωση του υγιούς ή σύνηθες στρες υπάρχει παράλληλα αυξημένη δραστηριότητα και κινητοποίηση του ατόμου η οποία συνοδεύεται από ανεβασμένους καρδιακούς παλμούς. Αυτό δημιουργεί μια αύξηση του μεταβολισμού και το άτομο «καίει» πιο πολλές θερμίδες από πριν, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια βάρους. Ταυτόχρονα, το σώμα αποθηκεύει λίπος πιο εύκολα, κυρίως περιφερειακά. Αυτό συμβαίνει σαν άμυνα του οργανισμού ν’ αντεπεξέλθει σε μια κατάσταση «κινδύνου».

Διατροφικές συμπεριφορές… παγίδα

Στην πραγματικότητα, αυτό που μας παχαίνει όταν είμαστε στρεσαρισμένοι είναι αυτό που τρώμε, όπως το τρώμε… Παρακάτω θα εξετάσουμε ορισμένα παραδείγματα και ίσως βρείτε τον εαυτό σας μέσα σ’ αυτά.

1. Συχνό Τσιμπολόγημα. Πράγματι το φαγητό μπορεί να έχει ηρεμιστική δράση. Όταν είμαστε σε ένταση και στρες μπορεί ένα μπισκότο ή κάποια άλλη λιχουδιά να είναι το «μικρό μας διάλειμμα» για να ηρεμήσουμε. Αθροιστικά βέβαια μέσα στην μέρα, όλες αυτές οι θερμίδες που παίρνουμε συσσωρεύονται και τελικά το βάρος αυξάνεται.
2. Φαγητό απ’ έξω. Όταν είμαστε στρεσαρισμένοι, ίσως παραμελήσουμε τη φροντίδα του εαυτού μας και μαζί και το μαγείρεμα. Αυτό έχει σαν συνέπεια τα συχνά deliveries… πίτσες, σουβλάκια, σάντουιτς ή ακόμα και πιο υγιεινές επιλογές όπως σαλάτα cesars’. Όπως και να’ χει, το φαγητό απ’ έξω είναι συχνά πιο νόστιμο αλλά διαφέρει σημαντικά από αυτό που ετοιμάζουμε στο σπίτι. Χρησιμοποιούνται σημαντικά μεγαλύτερες ποσότητες λιπαρών αλλά και αλατιού, επιβλαβών για τη γραμμή και την υγεία μας.
3. Άστατες ώρες γευμάτων. Τα ακανόνιστα γεύματα δεν βοηθούν καθόλου στην ρύθμιση της όρεξης μας. Οι προγραμματισμένες ώρες γευμάτων με κάποια καθορισμένα ενδιάμεσα μικρο-γεύματα, όταν χρειάζονται, εξασφαλίζουν ένα αίσθημα εγκράτειας στην ώρα του κυρίως γεύματος. Το σώμα με τον καιρό προγραμματίζεται να τρώει στις προκαθορισμένες ώρες γευμάτων και μαθαίνει να συγκρατείται ενδιάμεσα.

Βέβαια, σε πολλές στρεσογόνες καταστάσεις πολλοί άνθρωποι παραμελούν την διατροφή τους όλη την ημέρα και τρώνε ένα μεγάλο γεύμα όταν γυρνούν το βράδυ στο σπίτι και αισθάνονται πιο χαλαρά. Στην πραγματικότητα δεν μένουν νηστικοί κατά την διάρκεια της μέρας. Όλο και κάτι έχουν «τσιμπήσει», απλά δεν έχουν κάτσει να φάνε ένα κανονικό γεύμα. Έτσι, δεν συνειδητοποιούν τι έχουν φάει συνολικά, κάθονται το βράδυ στο τραπέζι θεωρώντας τους εαυτούς τους νηστικούς, τρώνε ένα μεγάλο γεύμα και τα κιλά αυξάνονται.

Είναι γεγονός πως ενέργεια από το φαγητό χρειαζόμαστε κατά τη διάρκεια της μέρας όπου και οι δραστηριότητες μας είναι αυξημένες. Το βράδυ ο οργανισμός έχει ανάγκη από ένα πιο ελαφρύ γεύμα έτσι ώστε να μπορούμε να έχουμε έναν ήσυχο ύπνο όπου θα ξεκουραστεί ολόκληρο το σώμα. Όταν κοιμόμαστε με γεμάτο στομάχι, η διαδικασία της πέψης κρατάει μεταφορικά τα εσωτερικά μας όργανα ξύπνια.

1. Έφαγα στο όρθιο… Όταν λόγω του στρες δεν καθόμαστε να απολαύσουμε ένα κανονικό γεύμα στο τραπέζι με μαχαιροπίρουνα, είναι πολύ πιθανόν να βρεθούμε να τρώμε πάνω από μία κατσαρόλα, στον πάγκο της κουζίνας ή όρθιοι στο γραφείο πάνω από ένα ταπερ. Σε μία τέτοια κατάσταση το άτομο δύσκολα συνειδητοποιεί την ποσότητα που καταναλώνει. Μπορεί πολύ εύκολα να παρασυρθεί και να καταναλώσει υπέρογκα γεύματα ή ακόμα και αταίριαστους συνδυασμούς τροφών που σε κατάσταση ηρεμίας σερβιρισμένα σ’ ένα πιάτο δεν θα τα έτρωγε.
2. Δεν τρώω, καταπίνω… Άμα η σκέψη μας είναι απασχολημένη με άλλα πράγματα υπάρχει πιθανότητα την ώρα του φαγητού να μην μασάμε καλά την τροφή… να την καταπίνουμε. Όντας στρεσαρισμένοι, ίσως είναι δύσκολο να είμαστε ήρεμοι την ώρα που τρώμε. Έτσι, τρώμε γρήγορα και καταπίνουμε το φαγητό αμάσητο. Φυσικά, με αυτήν την τακτική μπορεί κάποιος να φάει ακόμα και διπλάσια ποσότητα φαγητού μέχρι να σταλεί το μήνυμα στον εγκέφαλο ότι χόρτασε. Πέρα από αυτό, κινδυνεύει από φούσκωμα και δυσπεψία.

Τι μπορούμε να κάνουμε

Η περίοδος του στρες θα περάσει. Το ζήτημα είναι να βοηθήσουμε το σώμα μας να ανταπεξέλθει σε αυτή τη δύσκολή περίοδο. Είδαμε παραπάνω, ότι τελικά  το στρες αντικατοπτρίζεται αμέσως στον τρόπο που τρεφόμαστε. Γι’ αυτό ζητήστε βοήθεια και στήριξη από κάποιον ειδικό αλλά και από τα κοντινά σας πρόσωπα στην προσπάθεια αυτή έτσι ώστε να διευκολυνθείτε.

• Σχεδιάστε τις ώρες των γευμάτων σας. Δεν χρειάζεται να είστε απόλυτα ακριβείς, αλλά θα ξέρετε πότε περίπου χρειάζεται να φάτε το επόμενο γεύμα. Συμπεριλάβετε και κάποια ενδιάμεσα μικρο-γεύματα με προτίμηση στα φρούτα. Εναλλακτικά προτιμήστε μία μπάρα δημητριακών, ένα κριτσίνι, ένα μπισκότο δημητριακών ή ένα μικρό παστέλι
• Αν είστε επιρρεπής στο τσιμπολόγημα, απομακρύνετε από τον χώρο σας λιχουδιές όπως μπισκότα, γλυκά και κράκερς. Αντικαταστήστε τα με ψιλοκομμένα φρούτα και μπαστουνάκια λαχανικών.
• Για να ανταποκριθήτε στα κυρίως γεύματα ζητήστε την βοήθεια κάποιου κοντινού σας προσώπου αν πιστεύετε ότι δεν φτάνει ο χρόνος για να μαγειρέψετε ή να ψωνίσετε. Το να μαγειρέψετε περισσότερο φαγητό και για την επόμενη μέρα ίσως είναι μια καλή λύση προκειμένου να μην αναγκαστείτε να πάρετε φαγητό απ’ έξω.
• Αφιερώστε για το γεύμα σας 20 λεπτά και προσπαθήστε να είστε ήρεμοι. Φάτε καθιστοί και φροντίστε το περιβάλλον που θα επιλέξετε είτε στο σπίτι, είτε στο γραφείο να είναι όσο γίνεται όμορφο. Μία αγαπημένη φωτογραφία ή ένα λουλούδι μπορεί να βοηθήσει.
• Κατά το γεύμα κάνετε μικρές παύσεις. Φάτε δηλαδή αργά και μασήστε την τροφή. Αυτό θα σας βοηθήσει να φάτε λιγότερο.