Η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών είναι μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση.

Η υιοθέτηση ενός υγιούς διατροφικού πλάνου -προκειμένου να γίνει τρόπος ζωής και να μην είναι απλά μια παρένθεση προκειμένου να χαθούν κάποια κιλά πριν την παραλία, πριν το γάμο, το επόμενο ραντεβού κ.ο.κ- επιβάλει την αλλαγή πολλών παραγόντων στη ζωή μας.

Συνήθειες, δραστηριότητες, τρόπο σκέψης και δράσης, πολλές φορές ακόμα και αλλαγή σημαντικών Άλλων.

Βέβαια, όπως πολύ καλά ξέρουμε όλοι μας, ο άνθρωπος νιώθει δύσκολα απέναντι σε οποιαδήποτε αλλαγή. Επικρατεί το συναίσθημα της ανασφάλειας, του άγνωστου καινούργιου, του φόβου της αποτυχίας. Συχνά φαίνεται πως είναι πιο εύκολο να επιλέξει κάποιος ως πιο ασφαλή επιλογή να παραμείνει εγκλωβισμένος στον παλιό τρόπο ζωής.

Δυστυχώς στις μέρες μας, λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής, των κοινωνικών ”πρέπει”, των πλαστών προτεραιοτήτων, της αύξησης των ψυχικών διαταραχών και της ουσιαστικής απομόνωσης του ατόμου, ο ελεύθερος χρόνος καλύπτεται με πλασματικές εκτονώσεις όπως η τροφή, το αλκοόλ και θεάματα (που κυρίως υπνωτίζουν παρά κινητοποιούν) με αποτέλεσμα το άτομο να εγκλωβίζεται εκφραστικά. Έχω συναντήσει εκατοντάδες άτομα που λένε ότι το υπερβολικό φαγητό έρχεται να καλύψει συναισθήματα ανίας -κυρίως απογευματινές ή βραδινές ώρες που δεν ξέρουν με τι να ασχοληθούν- ή τους προσφέρουν ηρεμιστική δράση ή κάποιου είδους αποφόρτιση μετά από μία πολύ δύσκολη μέρα υποχρεώσεων – κυρίως αργά το βράδυ στο σπίτι με την οικογένεια ή μόνοι-.

Φαίνεται ότι κάτι δεν λειτουργεί σωστά στον πολιτισμό μας και έρχεται στο νου μια φράση του Φρόιντ «…υπάρχει μια δυσφορία μέσα στο σημερινό πολιτισμό της παρακμής και της κρίσης…» και οι εξαρτήσεις όπως το φαγητό και γενικότερα εκφράζουν ακριβώς αυτή τη δυσφορία του σύγχρονου ανθρώπου που μοιάζει να τον πνίγει.

Προκειμένου να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος εξάρτησης: τροφή→ συναίσθημα→τροφή, υπάρχει επιτακτική ανάγκη για αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου με δραστηριότητες που κινητοποιούν το μυαλό, βοηθούν στην έκφραση των συναισθημάτων και δραστηριοποιούν το σώμα. Μια βόλτα στο πάρκο, η φωτογραφία, το διάβασμα, η μουσική, επίσκεψη στα δεκάδες μουσεία που διαθέτει η πόλη με ελεύθερη είσοδο κτλ.

Ποια είναι η χρησιμότητα της τέχνης στη θεραπευτική διαδικασία;

Η τέχνη βοηθάει στην έκφραση δύσκολων συναισθημάτων όπως για παράδειγμα ο πόνος ή η πικρία. Η τέχνη λοιπόν, βοηθάει να μπορέσει το άτομο να τα διαχειριστεί, να τα αποσυμβολίσει, να τα αποκωδικοποιήσει, να τα ερμηνεύσει και τελικά να τα εξηγήσει και να μπορέσει να τα μαλακώσει -βαθιά μέσα του- ώστε να απελευθερωθεί από αυτά. Δεν είναι τυχαίο, που οι περισσότεροι σπουδαίοι καλλιτέχνες όλων των κλάδων, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, έχουν προσπαθήσει να εκφράσουν αυτό που τους πονάει. Επιπλέον, στα περισσότερα προγράμματα θεραπείας η τέχνη είναι ένα σημαντικό κομμάτι αυτογνωσίας άσχετα με της ”καλλιτεχνικές” επιδόσεις των θεραπευόμενων.

Και τι γίνεται με τα συναισθήματα ανάτασης -όπως για παράδειγμα η χαρά- είναι άχρηστα στην τέχνη;

Κανένα συναίσθημα δεν είναι άχρηστο. Η έκφραση μιας γκάμας συναισθημάτων βοηθάει τον άνθρωπο να ξεφύγει από την ψευδαίσθηση ότι το δύσκολο συναίσθημα, όπως ο πόνος για παράδειγμα -όσο δυνατός κι αν είναι- είναι Όλο το εσωτερικό του τοπίο. Παρόλα αυτά, τα ευχάριστα συναισθήματα το άτομο έχει την ανάγκη απλά να τα βιώσει, όπως το νερό που πίνει όταν διψά. Συναισθήματα όπως η λύπη, ο θυμός, η απογοήτευση, η ματαίωση και άλλα, θεωρούνται δύσκολα στη διαχείρισή τους, εμπεριέχουν πόνο και είναι αυτά που τελικά μπορούν να μας οδηγήσουν στο υπερβολικό φαγητό για ανακούφιση. Ο πόνος δεν χρειάζεται να μας τρομάζει, αφού καλώς υπάρχει σαν ψυχικό και σωματικό αντανακλαστικό. Καλό είναι να γνωρίζουμε πως είτε μπορεί να καθηλωθεί μέσα μας και να παραμείνει τραυματικός, είτε να εξωτερικευτεί και να εκφραστεί (μέσω της τέχνης για παράδειγμα, είτε με κάποιον άλλο τρόπο) και να αποκτήσει μια δημιουργική διάσταση που θα βοηθήσει το άτομο να προχωρήσει και τελικά να το ξεπεράσει.